Sumatra en Orang oetans. O-RANG! OE-TANS!

Proloog, een persoonlijke

Ik ben verworden tot een slappe, slappe dweil. Waar ik vroeger vooral huilde als ik in toestandje driftige-neushoorn-met-stampend-voetje stond te razen, wordt het me nu al te veel als iemand een weergaloos maaltje oplevert bij Masterchef Australia, of als er weer zo’n leuke deelnemer afvalt. Waarom kunnen ze niet gewoon allemáál winnen, denk ik dan. Maar oké.

We vlogen van Singapore naar Medan, op Sumatra. ‘Vind je het nu ook extra speciaal dat we naar Indonesië gaan’, vroeg Claire me in het vliegtuig, wat ik een lieve vraag vind. ‘Wel heel leuk, niet extra bijzonder ofzo. Misschien als we op de Molukken vliegen, waar opa en oma opgroeiden’, vertelt mijn nonchalante hart. Ik hoef vervolgens maar voet aan wal te zetten op Medan, de eerste de beste rasechte werkende Indonesiër onder ogen te komen en de prik springt me in de neus. Mijn voorstadium van net wel of net niet huilen. Veel gedachten heb ik niet ten tijde van deze zoetsappige aanval der emoties, maar het zal iets te maken hebben met opa en oma, en mijn vader. Of, de helft van mijn zijn.

We stappen in elk geval in de taxi. Na uren verdomd kut filerijden in Medan, passeren we de mooie kilometers: langs uitgestrekte felgroene rijstvelden met miljoenen palmbomen eromheen die de rand van de wilde jungle vullen. Uren later zijn we in Bukit Lawang, vanwaar we de jungle bestijgen om de zeldzame (semi) wilde orang oetan te zoeken en als het even meezit het Thomas Leaf aapje, een zwart-witte met kuif.

1. Seks, aap, magie

Eruel en Dede, twee jongens uit het dorp, loodsen ons drie dagen en twee nachten door het oerwoud. Eruel, klein, gespierd en met ongeveer mijn droge pluizen kapsel, veinst dat het geen zekerheid is dat we een orang oetan vinden. We weten wel beter. Zo staan we dan ook binnen twee uur oog in oog met orang oetan nummer één: Mina. Een verrot kreng eigenlijk, een alle-gidsen-bijtertje slash toeristen-aanvaller. Vandaag speelt ze een manisch zonnestraaltje en poseert ze braaf voor ons, zo’n vier meter verderop. Kleine truc: gids geeft bananen. Schiet ik direct in de stress, want: no feeding the orang utans evangeliseerden bloggende natuurfanaten op het internet. Claire en ik beslissen ter plekke dat we er maar beter gewoon van genieten. Waarschijnlijk zijn die goed-doenende-bloggers sowieso gewoon ultra zanikerds, omdat ze zelf alleen maar een bruin propje aap tussen de bomen zagen wapperen op tachtig meter afstand. Zijn ze misschien zo verbitterd dat ze het geen mens meer gunnen, een orang oetan dichtbij.

Onze vredige fotosessie met Mina wordt trouwens verstoord door een luidruchtig seksgebonk van twee kleine aapjes bij Claires voeten. Na deze verfrissende demonstratie worden we verzocht om het onszelf comfortable te maken. Ik verwacht niet dat ze een schommelbed voor ons uitklappen ofzo, maar comfortabel is een wens te ver als ik naar het liggende boomstammetje kijk met mieren zo groot als vingerkootjes. Claire stelt zich minder aan en neemt plaats tussen het ongedierte, terwijl ik zelf de positie aanneem van wat ik de Aziatische hurk noem. Op de platte voeten, zit top. En krijgen we me toch een tropisch fruitfeest voorgeschoteld, jongens, jongens. Verse ananas, watermeloen, passievrucht, veel van alles. Geef ons dit elke dag en we sterven een tevreden dood.

Onderweg naar onze laatste afdaling, ontmoeten we nog meer orang oetans, het verlegen Thomas Leaf aapje en volgens mij de apenbaas van de jungle: beige met een zwarte brede strook haren op zijn hoofd. Alsof hij in het leger zit. Hij loopt op vier poten erg manly rond als de casanova die elk welwillend vrouwtjesaapje alle hoeken van het bos zou laten zien. Totdat hij ons ziet en dan direct op zijn kadetjes plaatsneemt. Met handjes gekruist op de knietjes en de zoete blik van ‘zie je dan niet hoe schattig ik ben? Zie je dat niet?’ Jawel, we zien het.

Na lomperijen over natte klei, losse stenen en boomwortels komen we bij de rivier, waar we vannacht slapen. Tussen bomen en rivier mogen we ons voortbewegen op keien. Geen toerist in de buurt. Alleen wij en de jungle. En Eruel en Dede. En Mahadi, onze chef die ons in ‘het kamp’ al opwachtte. We eten samen op rubberen yogamatjes die tegen elkaar aan gelegd zijn op de keien, als een picknickdeken. Varkens zijn we, zo hoe wij vreten aan de rendang, de sambal goreng tempé, de groente curry, de perkedelletjes. Bij kaarslicht, het enige licht.

Het klinkt allemaal leuk natuurlijk, die jungle trek. Maar tragisch: ik moet poepen. In het normale leven wacht ik van achter mijn rommelige kantoorbureeltje gerust de hele dag tot ik weer thuis op mijn gezellige wc-tje kan kruipen, terwijl ik om half tien ‘s ochtends voel dat er een bruine vriend ter aard wil komen. Maar nu zit ik gevangen in de natuur. Over negen uur ben ik niet thuis. En dan is er hier in de jungle, volgend probleem, nog geen wc ook. Zelfs geen instortend hok met een gat in de grond. Waar moet ik mijn billen dan neer planten, denk ik bij mezelf, en even belangrijk: hoe kom ik daar. De zon is allang onder. Geen lampen. Wel liggen er losliggende keien, waarover ik in klaar daglicht al als een gehandicapt paard hobbel.

Ik leg mijn probleem, na aanmoediging van Claire, uit aan Eruel en Dede. Ik ben de taal niet machtig, maar nu blijkt mijn gelimiteerde vocabulaire opeens toch verrekte dienstbaar. Saya mau berra, zeg ik verlegen, terwijl ik van binnen overloop van trots (maar ik weet niet of het onderwerp poep of scheet hier ook met blijdschap wordt ontvangen). Dat ik moet poepen. Vinden ze leuk en dat is mooi, want: plenty more vocabulary where that came from. Het zijn de magische woorden die ook Claire perfect onder de knie heeft; kont, scheet, piemel (voor deze laatste alle eer naar mijn moeder, want het was door haar tip dat ik me die weer herinnerde). Ze komen allemaal in Indonesisch aan bod.

Ik weet inmiddels waar ik mag poepen (daarachter ergens, waar ik wil). Als ik mijn locatie gevonden heb, gaan de lampjes uit van mij en Claire, mijn ondersteuner. En daar bak ik me een kanjer van een taart, dat ik er zelf van onder de indruk ben. Claire jaloers, snap ik, want eigenlijk is zij Chef Buitenpoeper. Als ik vraag wat ik met m’n choco banket moet doen, zegt Eruel dat hij ‘m morgen in het ochtendlicht opruimt.

Verder showen we elkaar als vijftal de hele avond, slurpend aan verse gemberthee, spectaculaire kaarten-magie en leren we twee nieuwe kaartspellen die iedereen thuis straks verplicht met ons speelt. Alvast dat heel de familie en vriendenclub het weet.

Slapen is ons gegund in een krot van een tentje dat niet alleen op Claires claustrofobische nerven werkt, ook op de mijne. Dan maar een miljoen miljard muggen in de tent en ander krioelend leven; die tent gaat niet dicht. Onze slaap-ondergrond bestaat uit hard lapje, maar erger is de stank die het uitscheidt. Het is verdomme altijd hetzelfde liedje; zuur douchegordijn met doorregende hond. Slapen zal ons in elk geval niet lukken en we zijn werkelijk verrückt als een eerste lichtstraal ons ‘s ochtends reden geeft op te staan. We kunnen ons wassen in de koude, stromende rivier. Een plezier dat we hebben, de kinderen. Geen elegante naaktzwemmers die fier het water in rennen als in de film trouwens. Gewoon even op de hurken water tussen het stinkende krentje kletteren. Ik mag mijn vuile onderbroek weer aan, want de schone is al in de rivier gevallen.

2. Goedgevulde apenteller & aap in je armen

Eruel en Dede roepen op de route vandaag steeds ene Jackie. Blijkt een orang oetan, een vriendelijke. Geen Jackie te bekennen, ook geen andere orang oetan. Na vier uur banjeren springt Claire kort in de freeze, want verderop slingert een wilde, witte gibbon. Aapsoort nummer vijf op de teller, fuck yes. Tien minuten later treffen we een zwarte gibbon met zijn twee handen wapperend in de lucht. Feestelijk is ’t.

Eruel hoor ik nog steeds roepen om Jackie. En daar zit mevrouw opeens, om het hoekje, mét haar baby. ‘Don’t panic’, is het eerste wat Eruel ons toeroept terwijl hij zijn arm als een hefboom voor ons houdt. Moet je dat net zeggen, denken we allebei, dat is bij dezen dus al mislukt. ‘Wat, hoezo, waarom?’ ‘Nou gewoon, het kan dat Jackie je vastpakt. Dan moet je niet lostrekken’. Ehm o. Eruel verzekert ons dat Jackie nooit aanvalt, maar graag knuffelt. Claire is de eerste die dat aan den lijve mag ondervinden. Jackie klapt haar lange, ruwe vingers rond Claires lekkere onderarmpje. ‘Ohhh schattig’, denkt Claire. Ik zie d’r stralen. Totdat Jackie niet van plan is los te laten, langzaam Claires vingers naar haar mond beweegt en aan ze begint te knabbelen. Nu kun je dat de aap niet volledig aanrekenen, want Claires vingers hebben wat weg van zulk soort kleine banaantjes. Maarja, Claire in paniek natuurlijk. Jackie laat pas los als Dede Jackie lokt met échte bananen. De baby klautert inmiddels wat op enkele takken in de buurt. We willen doorlopen, maar dan lijkt Jackie in mij de schattige baby orang oetan te herkennen die ze net nog bij zich droeg en dus rent ze nu op mij af. Ook ik mag geduldig afwachten tot Jackie besluit los te laten, want met de kracht die het beest bezit, heb ik nul zeggenschap. Ik besluit er maar gewoon van te genieten, want helemaal fantastisch geweldig, dat is het ook, zo’n onderonsje met een orang oetan.

Om zeven uur liggen we met de tong uit de bek in ons nieuwe kamp aan de rivier, van vermoeidheid. Niet in een verstikkend tentje waar je amper een lilliputter in kwijt komt, maar onder een ruime klamboe. Eén met gaten waar een familie muggen met obesitas doorheen fladdert, maar het is lief bedoeld zullen we maar zeggen. Vanavond geen gezelligheid, geen magie, we moeten slapen.

3. Jungleprinsesjes en -prinsjes sluiten af

Jackie is met haar baby aan haar ochtendwandeling begonnen, voor onze kapotte klamboe. Claire is ‘s ochtends altijd al een kwiek vogeltje, maar nu staat ze met de zoetste kwakker ooit de ochtend te vullen met Jackie en baby, daar voor zich.

Het jungle-gestiefel zit er op na een biologisch schminkfeestje (ja, dit lees je goed) bij een kleine waterval met Dede en Mahadi. Ze schminken ons, wij hen. Als een wens die in vervulling gaat, maken ze nog een kroon van bladeren. Cheesy, ja weet ik. Maar zag deze prinsesjes eens glimmen.

Raftend beleven we de terugweg. In rubberen banden aan elkaar gebonden, dus eigenlijk helemaal niet raftend. Maarja, was toch heel leuk. Koesteren zullen we ze; de trekking, de jungle, de spierpijn (want: no pain, no game), de heerlijke Eruel, Dede en Mahadi, en ohhhhh, die apen.