Bagan, o Bagan.

Chasing dusk, chasing dawn

Na jaren smoorverliefd Googles afbeeldingen van Bagan te hebben afgelebberd, mag ik er nu eigenhandig ravotten. Lekker cultuur in natuur snuiven met mijn camera in mijn handjes. Samen met de vrouw.

Bagan. Veertig vierkante kilometers aan licht heuvelachtige, stoffige grond. Bezaaid met palmbomen en nog veel meer pagodes. In de plaatselijke gouden eeuw bouwden de rijke stinkerds geen vijftig tempels en stoepa’s, maar dertienduizend. Niet in de bouwstijl van kampratten-kitsch, maar van warm, roodbruin gesteente.

Nu negenhonderd jaar, vele veroveringen en aardbevingen later zijn wat werken verwoest. We treuren weinig, want nog steeds zijn er 2200 tempels over en zo’n 2000 ruïnes. En dat betekent dat Bagan wereldwijd het grootste aantal tempels en stoepa’s per vierkante meter telt. Soms perfecte, soms kapotte, maar dat laatste is juist van esthetische zoveel-meerwaarde. Niet dat een afzonderlijke tempel ons ook maar iets interesseert, het gaat om het visuele geheel. Met de vergezichten tijdens zonsop- en – ondergang in het bijzonder. Zo oppervlakkig durven we wel te zijn.

Maar koekeloeren is niet al wat op het program staat. Zwart bakken aan het zwembad staat dagelijks ook ingeroosterd. Want na twee hotels met zwembad úit de zon, lusten we wel een beetje vernegeren.

Ons hotel. Die tuin. O hell yes, de hemelpoort is open. Tropische bomen en planten met felgekleurde bloemen waar je ook kijkt. Zwembad innnn de zon. Oranje, gele, groene parasolletjes eromheen van een soort crêpepapier, lampjes eronder. In de avond schijnen ze in de kleur van het overhangend parasolletje. Een slingerpad voert ons verder door de tuin naar onze riante veranda, met deurpost naar een grote en schone kamer.

Martijn adviseerde ons met klem een e-bike (lees: e-scooter) te huren in Bagan, geen fiets. De ondergrond is van zand (soms stevig, soms a la strand), geasfalteerd wegdek bevat meer gaten dan een gatenkaas, het is bloedheet en je moet bergaf (prima) en bergop (het hellevuur) in datzelfde zand, in diezelfde hitte. Overtuigend betoog als je het mij vraagt.

Claire is akkoord. Totdat ze ziet dat fietsen huren goedkoper is. Ik heb het over één euro en vijftig cent. Maar goed, ze is ook enthousiast over het fietsen zelf. Die trappende beweging heeft inderdaad altijd iets feestelijks. Maar eerlijk, ik vind Claire lief en lichaamsbeweging is gezond. Dus fietsen it will be. ‘Lekker hè’, zegt ze stralend. En dat is zo. Zo ongeveer de allereerste drie minuten. Daarna volgt de eerste berg met intens gehijg en wat verzwegen onderlinge afkeer. Gelukkig nog maar 22 kilometers met m’n gore zweetbillen te gaan..

De dag sluiten we later vredig op onze veranda af met bier voor Claire en rum cola voor mij. Hitjes van nu inspireren ons wat pasjes te proberen voor de openingsdans van de een of andere upcoming bruiloft. We moeten nog veel oefenen, voelen we.

De avond maakt plaats voor een slaapje, het slaapje maakt plaats voor het tering geluid van de wekker. Claire bestelt een Amerikaans ontbijt, ik een Aziatisch. ‘Boh lekker’, vindt ze. Als Chef Ei beoordeelt ze haar eitjes als werkelijk perfect en haar boterhammen zijn níet zoet, zoals we van Azië gewend zijn. Terwijl Claire haar bord al schoon likt, zit ik nog te wachten op mijn mihoen. Dat is dan wél weer zoals we gewend zijn van Azië. Gerechten gelijktijdig serveren zou wel eens een welvaartsdingetje uit het Westen kunnen zijn.

Na mijn laatste hap checkt Claire de stand van de zon. Perfect! Schijnt recht op het zwembad. Haasten doen we. Naar de badkamer. Dat lichaam moet kaal, want we kunnen de bikini’s aan. Bij zonnestraal nummer drie liggen we plat op een bedje. Heer-lijk!

Maar na 10 minuten breekt mijn natuurlijke gedrag van ik-kan-niet-stil-liggen door. Dan maar een spelletje ‘vlieg of mijn vinger bij de ingang van je neus’ en Claire moet raden. ‘Laat me met rust of ga uitzoeken bij welke tempel we morgen moeten zijn voor zonsopgang’, eist Claire.

Ik kies optie twee. Zon komt op in het oosten. Dan is Buledi tempel een optie. Staan nog wat stoepa’s in de buurt, voor wat dynamiek in de foto. Ik ben er klaar voor. Maar dan stuit ik op het nieuws dat de regering alle tempels heeft gesloten voor zonsopgang en -ondergang. Sinds drie godvergeten weken. Come again?

Blinde paniek slaat toe. De slettebakken gaan me dit toch niet maken. Volhardend als ik (meestal niet) ben, vraag ik de receptioniste om raad. Advies: een taxi. Chauffeurs weten meestal wel wat stiekeme plekjes. Ik overleg met de baas van de pieterballen en krijg akkoord.

Om half zes ’s ochtends staan we met glimmende tandjes klaar. Gepoetst met weer een frisse tandenborstel, die we elke dag in elk hotel nieuw krijgen. De chauffeur hadden we ook wel een borsteltje kunnen geven, want de auto ruikt naar ‘ik heb al drie weken mijn slaapkamer niet gelucht’. Maar goed, belangrijker: zonsopgang in het ongelofelijke Bagan.

‘Gouvernment closed all temples’, zegt hij. Weet ik, maar dat komt nu even slecht uit. Helaas trekken wij aan het kortste end en weet dit exemplaar van een chauffeur helemaal geen stiekeme plekjes. Tien minuten later staan we dus op een heuveltje, waarvan ik weet dat die ingrediënten mist voor mooie foto’s. Claire geniet zoals het hoort van de opkomende rode zon die al die pagodes in een warme gloed zet en de palmbomen verlicht, terwijl zo’n twintig luchtballonnen tegelijkertijd sloom de lucht in bewegen. De mist die laag boven de grond hangt, geeft een mystiek die Bagan omtovert tot een droom van een blikveld. Dankbaar, dat is wat we mogen zijn. Maar geleid door mijn eigen verwachtingen, stap ik terug de taxi in met een flinke brombek. Als een peuter zonder ijsje, met de armen over elkaar. En volwassen als ik ben, huil ik er een beetje bij.

Maar ik zou mezelf niet zijn als ik geen veerkracht toon. Of vooral: als ik niet handel naar de impulsen die mijn zijn rijk is. Dus, ik ga in de luchtballon, besluit ik. Voor driehonderd en tien dollars is mijn probleem der teleurstelling opgelost.

‘s Middags nemen we de e-bike. Claire rijdt ons van noord tot zuid, van west tot oost. Waar we ook kijken, onze ogen en zoete harten genieten. Niet alleen van de omgeving die indruk blijft maken, maar ook van Bagans inwoners. We worden gepasseerd door zwaaiende handen of zelfs stemmen die ons toezingen. Ze hebben meestal gele vegen op de wangen, zoals in het hele land. We fantaseren er een diepzinnige boeddhistische betekenis bij. Dat je misschien eerder nirvana bereikt ermee. Ja, dat moet wel. Zoiets. Omdat we een mond hebben, vragen we het na. We zitten helemaal klaar tuurlijk voor wat culturele verrijking. ‘Why do you actually have these yellow kind of smudges on your faces?’

‘Traditional sunblock’. Van Boomschors. Oke saai, dus we bestellen nu maar een gerieflijk noedelsoepje om erna op de gok te zoeken naar een mooie plek voor zonsondergang. Per toeval vinden we een pagode met mensen bovenop. Moeten we ook zijn! Aan de binnenkant van de pagode zit een trapje in de muur, als een gangetje zo smal dat we er alleen tussen passen door langs de muurtjes te schrapen met onze (half) Europese schouders. De zaklamp van de telefoon moet aan, want het natuurlijke zicht in het trappenhuis is gelijk aan Ogen-Dicht. Maar we klimmen succesvol en aanschouwen de kleuren die aan de hemel veranderen door de wegzakkende zon. Veel lekkerders kun je je ogen gewoon niet voorschotelen.

Op weg naar beneden, via diezelfde donkere trap, staan we stil. De zaklamp-app heeft zich afgesloten. Claire rammelt met de telefoon en vraagt dan of ze iets in haar haren heeft. Het licht doet het weer, dus ik schijn op d’r hoofd. Niks te zien. Per ongeluk schijn ik wat omhoog en dan signaleren we dat Claire onder een dikke hangende bol staat, volgeplakt met duizenden krioelende insecten die kunnen vliegen. Fijn was het.

Ik moet op tijd naar bed, want om vijf uur gaat mijn wekker. 

Camera’s, reserve batterijen, filters. Check. Ik geef Claire een aai en vertrek in alle vroegte voor mijn ballonvaart. Het is nog donker als ik on site kom. Ik pak thee en een koekje en kijk wat om me heen. De man die, zo blijkt straks, mijn piloot is frutselt bezield aan zijn ballen. Even door de knieën voor het plekje achterdoor.

Ik hoor geluiden die te maken moeten hebben met het vuur dat die ballonnen ingeblazen wordt. En als het ochtendgloren langzaam inzet, zie ik dat het klopt. Overal liggen de ballon-mandjes op hun kant met daaraan de nog platte ballonnen. Terwijl we veiligheidsinstructies krijgen, kan ik mijn ogen niet afhouden van het spektakel der opblazen van de twintig ballonnen die zo in de lucht zullen hangen.

Samen met een Australisch, ouder echtpaar stap ik in onze mand. We houden alledrie meer van spannende thrills, maar o heavenly father wat is een luchtballon boven de paar duizend pagodes van Bagan een beleving die moeilijk te evenaren is. Niet eens alleen door de twee glazen champagne die we aansabbelen als we terug aan de grond staan. Money well spent. We kunnen met een gerust hart doorreizen naar Yangon, 630 kilometers zuidelijk en helaas onze laatste bestemming in Myanmar.